U Nemačkoj je obrazovna politika stvar svake od 16 nemačkih saveznih pokrajina ponaosob. Nemački ustavni sud je 2005. godine odlučio da Nemačka vlada nema pravo da sprečava pokrajine u određivanju cena studiranja, ali da školarina (Studiengebühren) treba da bude društveno prihvatljiva. Posledica ove sudske odluke jeste da je 2006. godine sedam pokrajina uvelo školarine, ali su ih ipak do 2014. sve pokrajine ukinule. Do ukidanja školarina dovela je smena vlasti u pokrajinama ili sam strah od iste. Primera radi, godine 2012. u Baden-Virtembergu su na vlast došli “zeleni” (Die Grünen), čije je predizborno obećanje bilo ukidanje školarina. Sa druge strane, u Bavarskoj su 2013. godine “crveno-crni” (CSU) uvažili peticiju za ukidanje školarina iz straha gubljenja vlasti. Time opšta školarina za bachelor ili master studije više ne postoji nigde u državi. Međutim, od pre par meseci vlada Baden-Virtemberga diskutuje o uvođenju školarina sa početkom od zimskog semestra 2017/2018 u visini od 1.500 € za studente iz non-EU država. Iako danas školarina u celoj Nemačkoj nema, postoje studentske participacije, školarina za dugoročne studente (Langzeitstudiengebühren), školarina za studente penzionere ili školarina za Zweitstudium (cvajtštudium). Zweitstudium znači da ste već uspešno završili bachelor/master u Nemačkoj i odlučili se da studirate nešto potpuno novo. Na primer, uspešno ste završili osnovne studije iz sociologije i želite da krenete sa osnovnim studijama iz informatike. Ovaj tekst se bavi semestarskim participacijama, jer je to najčešći slučaj kako za Nemce tako i za strance.
Visina semestarske participacije zavisi od pokrajine, veličine mesta u kome studirate i univerzitetske prakse, kao i od toga da li je semestarska karta za javni prevoz obavezna. Na slici se vidi sklop semestarske participacije za Tehnički univerzitet Berlin, odnosno za univerzitete u saveznoj pokrajini Berlin.
Konkretno, semestarska participacija na TU Berlin od 306,99 € se sastoji od:
- 50 € administrativna takse
- 9,10 € priloga za studentski parlament
- 54,09 € priloga za studentski centar
- 193, 80 € udela za semestarsku kartu
Kao što se vidi iz tabele, više od 60% semestarske participacije čine troškovi za semestarsku kartu koja važi šest meseci. To je u redu, jer je Berlin ogroman i ima odličan gradski prevoz. Od autobusa, preko tramvaja, metroa pa do gradskog voza. Imate i pravo da se odreknete semestarske karte i u tom slučaju semestarska participacija iznosi 113,19 €. Ako zakasnite sa plaćanjem participacije, onda morate da platite taksu za kašnjenje u visini od 19,94 €.
Visina skoro svake stavke u semestarskoj participaciji je propisana zakonom pokrajine, dok o visini priloga za studentski parlament odlučuje sam univerzitet. To znači da je semestarska participacija na državnim univerzitetima iz istog mesta skoro iste visine. Na primeru Berlina iznosi između 302 € i 310 €.
U manjim mestima, gde gradski saobraćaj nije toliko razvijen i nije neophodan kao u Berlinu, participacija za semestarsku kartu je niža ili nije obavezna. Na primer, na jednom od najboljih hohšul univerziteta za privredu Rojtlingen, koji se nalazi u pokrajini Baden-Virtemberg, semestarka karta nije u sklopu semestarske participacije koja iznosi 147,80 €. Visine stavki participacije propisane su zakonom Baden-Virtemberga, pa administrativna taksa iznosi 60 €, prilog za studentski centar 75,80 €, dok prilog za studentski parlament univerziteta iznosi 12 €. Semestarsku kartu studenti kupuju svojevoljno, a njena cena danas iznosi 89, 70 €. Može se primetiti da su zakonom utvrđene visine udela semestarske participacije više u Baden-Virtembergu nego u Berlinu. To se može objasniti time da su troškovi života generalno skuplji u Baden-Virtembergu nego u Istočnoj Nemačkoj i Berlinu, ali shodno tome su i plate u proseku dosta veće.
Studenti mogu višestruko profitirati od studentskog centra koji pruža besplatne savetodavne usluge poput psihologa, psihijatra, advokata i pravnika. Takođe pruža turističke obilaske mesta, posredovanje mesta u studentskim domovima, jeftiniju hranu u menzi, pomoć oko vrtića studentima sa decom, pomoć oko traženja posla i drugo.
Studentski parlament zastupa prava studenata i takođe pruža savetodavne usluge poput pomoći pisanja molbe za treću šansu na ispitu. Istovremeno, studentski parlamenti organizuju različite događaje i žurke na kampusu.
Pošto se nijedan deo semestarske participacije ne odnosi na samo studiranje (troškovi nastave, održavanje univerziteta, plate zaposlenima, novac za istraživanje, itd.), može se zaključiti da je studiranje u Nemačkoj besplatno. Besplatno visoko obrazovanje u Nemačkoj postaje polako prepoznatljivo u celom svetu pa broj stranih studenata konstantno raste od 2010 godine. Primera radi, samo broj studenata iz Amerike se uvećao za 20 % u prethodne tri godine. Nemačka nudi odlične programe za studiranje, a uz to i studenti imaju mnoge druge pogodnosti poput studentskih poslova. Pročitajte 14 razloga zašto je bolje studirati u Nemačkoj nego u domovini. Nemački kutak želi sreću i uspeh svima koji konkurišu za studentsko mesto 🙂
